Việt Nam sử lược
Biển Ðông
Ngày 19 – 12 – 2009
Bài 2:
Họ Hồng – Bàng
(2879-258 trước Tây-lịch)
1. Họ Hồng – Bàng
Cứ theo tục truyền thì vua Ðế-minh là cháu ba đời của vua Thần-nông, đi tuần thú phương nam đến núi Ngũ-lĩnh (thuộc tỉnh Hồ-nam bây giờ) gặp một nàng tiên, lấy nhau, đẻ ra người con tên là Lộc Tục. Sau Ðế-minh truyền ngôi lại cho con trưởng là Ðế-nghi làm vua phương bắc, và phong cho Lộc Tục làm vua phương nam, xưng là Kinh-dương-vương, quốc hiệu là Xích-quỷ.
Bờ cõi nước Xích-quỷ bấy giờ phía bắc giáp Ðộng-đình-hồ (Hồ-nam), phía nam giáp nước Hồ-tôn (Chiêm-thành), phía tây giáp Ba-thục (Tứ-xuyên), phía đông giáp bể Nam-hải.
Kinh-dương-vương làm vua nước Xích-quỷ vào quãng năm nhâm-tuất (2879 trước Tây-lịch?) và lấy con gái Ðộng-đình-quân là Long-nữ đẻ ra Sùng Lãm, nối ngôi làm vua, xưng là Lạc-long-quân.
Lạc-long-quân lấy con gái vua Ðế-lai tên là Âu Cơ, đẻ một lần được một trăm người con trai (có sách chép là Âu-Cơ đẻ ra một trăm trứng nở ra một trăm con). Lạc-long-quân bảo Âu-Cơ rằng: “Ta là dòng-dõi Long-quân, nhà ngươi là dòng-dõi thần tiên, ăn ở lâu với nhau không được; nay được trăm đứa con thì nhà ngươi đem 50 đứa lên núi, còn 50 đứa ta đem xuống bể Nam-hải”.
Gốc-tích truyện này có lẽ là từ Lạc-long-quân về sau, nước Xích-quỷ chia ra những nước gọi là Bách-việt. Bởi vậy ngày nay đất Hồ-quảng (tỉnh Hồ-nam, tỉnh Quảng-đông và tỉnh Quảng-tây) còn xưng là đất Bách-việt. Ðấy cũng là một điều nói phỏng, chứ không có lấy gì là đích xác được.
2. Nước Văn – Lang
Lạc-long-quân phong cho người con trưởng sang làm vua nước Văn-lang, xưng là Hùng-vương.
Cứ theo sử cũ thì nước Văn-lang chia ra 15 bộ:
1. Văn-lang (Bạch-hạc, tỉnh Vĩnh-yên)
2. Châu-diên (Sơn-tây
3. Phúc-lộc (Sơn-tây)
4.Tân-hưng (Hưng-hóa – Tuyên-quang)
5. Vũ-định (Thái-nguyên – Cao-bằng)
6. Vũ-ninh (Bắc-ninh)
7. Lục-hải (Lạng-sơn)
8. Ninh-hải (Quảng-yên)
9. Dương-tuyền Hải-dương)
10. Giao-chỉ (Hà-nội, Hưng-yên, Nam-định, Ninh-bình)
11. Cửu-chân (Thanh-hóa)
12. Hoài-hoan (Nghệ-an)
13. Cửu-đức (Hà-tĩnh)
14. Việt-thường Quảng-bình - Quảng-trị)
15. Bình-văn (?)
Hùng-vương đóng đô ở Phong-châu (bây giờ ở vào địa-hạt huyện Bạch-hạc, tỉnh Vĩnh-yên), đặt tướng văn gọi là Lạc-hầu, tướng võ gọi là Lạc-tướng, con trai vua gọi là Quan-lang, con gái vua gọi là Mị-nương, các quan nhỏ gọi là Bồ-chính. Quyền chính-trị thì cứ cha truyền con nối, gọi là phụ-đạo.
Về đời bấy giờ, sử Tàu có chép rằng năm tân-mão (1109 tr. Tây-lịch), đời vua Thành-vương nhà Chu có nước Việt-thường ở phía xứ Giao-chỉ sai sứ đem chim bạch-trĩ sang cống, nhà Chu phải tìm người làm thông-ngôn mới hiểu được tiếng, và ông Chu-công-Ðán lại chế ra xe chỉ-nam để đem xứ Việt-thường về nước.. Vậy đất Việt-thường và đất Giao-chỉ có phải là đất của Hùng-vương lúc bấy giờ không?
Họ Hồng-bàng làm vua được 18 đời, đến năm quí-mão (158 tr. Tây-lịch) thì bị nhà Thục lấy mất nước.
Xét từ đời Kinh-dương-vương đến đời Hùng-vương thứ 18, cả thảy là 20 ông vua, mà tính từ năm nhâm tuất (2879) đến năm quí-mão (258 tr.Tây-lịch) thì vừa được 2622 năm. Cứ tính hơn bù kém, mỗi ông vua trị-vì được non 150 năm! Dẫu là đời thượng-cổ nữa, thì cũng khó lòng mà có nhiều người sống lâu được như vậy. – Xem thế thì đủ biết truyền đời Hồng-bàng không chắc là truyện xác thực.
3.Truyện cổ-tích về đời Hồng-Bàng
Sử chép rằng đời Hùng-vương thứ nhất, người nước Văn-lang làm nghề chài lưới, cứ hay bị giống thuồng-luồng làm hại, vua mới bắt dân lấy chàm vẽ mình để những giống ấy tưởng là đồng loại không làm hại nữa (Sử chép rằng người Việt-nam ta có thói vẽ mình mãi đến đời vua Anh-tông nhà Trần mới bỏ). Sử lại chép rằng thuyền của ta ở đằng mũi thường hay làm hai con mắt, cũng có ý để cho các thứ thủy-quái ở sông ở bể không quấy-nhiễu đến.
Trong đời Hùng-vương lại có hai truyện mà ngày nay người ta thường hay nói đến, là truyện Phù-đổng Thiên-vương và truyện Sơn-tinh, Thủy-tinh.
Phù-đổng Thiên-vương
Ðời Hùng-vương thứ 6 có đám giặc gọi là giặc Ân, hung-mạnh lắm, không ai đánh nổi. Vua mới sai sứ đi rao trong nước để tìm người tài giỏi ra đánh giặc giúp nước. Bấy giờ ở làng Phù-đổng, bộ Võ-ninh (nay là huyện Võ-giàng, tỉnh Bắc-ninh), có đứa trẻ xin đi đánh giặc giúp vua. Sứ giả về tâu vua, vua lấy làm lạ, cho đòi vào chầu. Ðứa trẻ ấy xin đúc cho một con ngựa và cái roi bằng sắt. Khi ngựa và roi đúc xong thì đứa trẻ ấy vươn vai một cái, tự nhiên người cao lớn lên một trượng, rồi nhảy lên ngựa cầm roi đi đánh giặc.
Phá được giặc Ân rồi, người ấy đi đến núi Sóc-sơn thì biến mất. Vua nhớ ơn, truyền lập đền thờ ở làng Phù-đổng, về sau phong là Phù-đổng thiên vương. (Có người chép truyện này nói rằng: Giặc Ân là quân của nhà Ân bên Tàu sang đánh nước ta. Nói như thế là một điều lầm. Về đời nhà Ân nước Tàu chỉ ở vào mạn sông Hoàng-hà là đất tỉnh Hà-nam, Trực-lệ, Sơn-tây và Thiểm-tây bây giờ mà thôi. Còn những đất ở bên này sông Trường-giang là man-di hết cả. Từ Trường-giang sang đến Bắc-Việt ta xa cách bao nhiêu đường đất. Dẫu lúc ấy ở bên ta có họ Hồng-bàng làm vua nữa, thì chắc cũng chưa có kỷ-cương gì, có lẽ cũng giống như một người làm quan-lang trên Mường mà thôi, Như thế thì đã có giao-thiệp gì với nhà Ân mà đánh nhau. Vả lại, sử Tàu cũng không có chỗ nào chép đến truyện ấy. Vậy thì lấy lý lẽ gì mà nói rằng giặc Ân là người nhà Ân bên Tàu?)
(Còn tiếp)
Bài sau: Nhà Thục
Trở lại Trang Sử Việt
Biển Ðông
